Gauss ve Ben
Türkiye’de bir bayram sabahı, bayramlaştıktan sonra dede torununa harçlık uzatır, çocuğun daha önce görmediği değişik bir paradır bu, üzerinde okuyamadığı yazılar, değişik şekiller vardır. Bakkalda, marketlerde veya herhangi bir oyuncakçıda kullanılabilecek bir paraya benzemiyordur. “Hatıra olarak veriyorum” der dedesi herhalde anlar, 10–11 yaşlarındaki torununun şaşkınlığını. “Sakla bunu, harcama” diye ekler.
“Normal Dağılım” istatistiğin temellerinden biri. Altı Sigma eğitimlerinde de en çok üzerinde durduğumuz dağılım. Olasılık hesaplamaları, yeterlilik analizi, ölçüm sistemi analizleri gibi konuların olmazsa olması. Üniversitelerde “Çan Eğrisi” olarak bildiğimiz “geçtik mi kaldık mı?” endişelerimizin korkulu rüyası.
Aslında her mühendisin kesinlikle istatistik bilimine iyi derecede hakim olması lazım diye düşünüyorum, istatistik bilen mühendis iyi mühendis, doktor iyi doktordur. Kendi uzmanlık alanınızla birleştirdiğinizde çok kuvvetli analizler yapabilmenize olanak sağlar.
Ben şanslı azınlıklardan oldum, istatistiği aldığım Altı Sigma eğitimleri ile iyi uzmanlardan öğrendim, istatistik yazılımları kullandım, projeler yaptım, veri analizi ile uğraştım ve uzunca bir süredir de veri analizinin, grafiksel analizlerin, istatistik biliminin önemini ve uygulamalarını eğitimlerde anlatıyorum.
Benim hayatımın en kritik parçalarından biri, Normal Dağılım.
Almanya’da bir okul. Gauss o zaman 8 yaşında, tüm sınıf öğretmenin verdiği ödev ile uğraşmakta; 1'den 100 e kadar olan sayıların toplanması.
Gauss 2-3 dakika sonra tek bir satır yazı ile cevabı öğretmenine iletir. Sayı listesinin iki zıt ucundan birer sayı alıp topladığında hep aynı sonucu elde ettiğini görür (1+100 = 101, 2+99 = 101, 3+98 = 101, 4+97 = 101 vb.) ve böyle devam edip gider. Toplam 50 tane 101 eder, o zaman yanıt 5050 olmalıdır.
Aslında pek de arasının iyi olmadığı, fazlaca dayağını yediği öğretmeni sayesinde, “Ardışık Sayıları Toplama Yöntemini” bulur, Gauss Metodu.
Çocuğun tam adı Carl Friedrich Gauss, Normal Dağılımı namı diğer Gauss Eğrisinin denklemini de bulan kişi, istatistiğin babalarından, “Matematiğin Prensi”, ilk Uzman Kara Kuşak.
10 Markın üzerine resmi basılacak kadar önemli bir matematikçi, astronom, bilim adımı.
Bundan birkaç yıl önceydi, cüzdanımı temizlemeye giriştim, gözlerin içlerini boşaltırken üst üste katlanmış eski paraları da masanın üstüne koydum, iyice cüzdanı temizledikten sonra masadakileri tekrar yerleştirmeye başladım. 2–3 kağıt para, üst üste katlı duruyordu, en içtekini açınca şok oldum.
Karşımda Friedrich Gauss bana bakıyordu. Benim aslında yıllardır eğitimlerde anlattığım, normal dağılım denklemi cüzdanımda benimle birlikteydi, hem de Alman Mark’ının kullanımda olduğu zamanlardan beri. Eğitimde slayt üzerinden fotoğrafını gösterdiğim 10 Mark benimle birlikte ortaokul, lise, üniversite, master bitirmiş, iş hayatına atılmış, yalın altı sigmayı öğrenmiş, uygulamış ve öğretmişti.
Dedemin yaklaşık 25 yıl önce verdiği ve benim belki de o an çok önemsemediğim 10 Mark, cüzdanımda benim hayatımın önemli bir parçası haline gelmiş bir şekilde duruyordu.
Ben artık eğitimlerde o 10 Mark’ı gösteriyorum, fotoğrafını değil.
Kimine göre tesadüf kimine göre kader benim ve Gauss’un hikayesi…
Çağın Sezgin
