TPM Sütunları ve Otonom Bakım

TPM, bakım için en bilinen ve en iyi metodolojidir. Ancak oldum olası TPM’in bazı sütunlarını (stratejilerini) anlamakta güçlük çekmişimdir.

Mesela odaklanmış iyileştirme (ki aslında yalındaki sürekli iyileştirme veya kaizen) bir sütun mu olmalıdır, yoksa TPM evinin temelinde mi yer almalıdır? Otonom bakım ve planlı bakımda sürekli iyileştirme yapılmayacak mıdır?

Tereddütle baktığım bir başka sütun kalite bakımdır. Kalite tabii ki üretim için çok önemli bir hedeftir, ancak bakımın bir parçası mıdır? TPM’deki kalite bakımın hedefi basittir: 0 hata. 0 hata kulağa hoş gelmekle birlikte, her zaman en iyi çözüm olmayabilir. Gerçekten 0 hataya ulaşmak çok pahalı olabilir, bazı durumlarda ise mümkün olmayabilir. Bir hata otomobille ilgili dava açılmasına sebep oluyorsa veya uçağı düşürüyorsa tabii ki önemlidir, ancak aldığınız 100 plastik çataldan biri kırıksa bu ne kadar önemlidir? Kanımca kalitenin TPM’in altında konumlandırılması hatalıdır. Kalite için toplam kalite yönetimi (TQM) gibi çok daha alakalı çerçeveler mevcuttur. Eğer yalına aşinaysanız jidoka ya da poka yoke çok daha yakın başlıklardır. Konu önemli olmakla birlikte bakımın değil, kalitenin altında olmalıdır.

İdari ve ofis TPM fikri de biraz bulanıktır. Bazı kaynaklar bunu bakım çabalarını destekleyen yönetim olarak görürken, diğer kaynaklar ofis veya idari alanlardaki israfın azaltılması olarak görmektedir. Her ikisi de önemli konular olmakla birlikte böyle bir sütun olması gerektiğinden hala emin değilim. Eğer ofis için TPM varsa, mesela neden lojistik için yoktur?

TPM’in bazı sütunlarına eleştirel yaklaşsam ve faydalı olmadığını düşünsem de otonom bakımın yeri ayrıdır. Otonom bakım gerçekten önemlidir ve TPM’in endüstriye fayda sağladığı sütunlardan biridir. Öyle ki, çoğu zaman en önemli sütun olarak nitelenmekte, hatta TPM’in yerine kullanılmaktadır. Buradaki düşünce özetle, üretim operatörlerinin bakımın bir kısmını üstlenmesidir. Bu çok mantıklıdır, zira hiç kimse makineyi günde sekiz saat onunla çalışan operatör kadar iyi bilemez.

Otonom bakımın nasıl yapılacağına gelince, operatörlerin basit bakımları yapması mümkündür. Bunlar temizlik, yağlama, somun ve civataları sıkma gibi bakımlardır. Bilgisayar kontrollü makineler için, küçük hata mesajlarıyla ilgilenmek veya dijital bir uyarıyı onaylamak için bir düğmeye basmak da bu kapsama alınabilir.

İkincisi, makine davranışındaki değişiklikleri ilk fark eden operatördür, zira çoğu durumda makineyi herkesten daha iyi tanıyordur ve daha büyük bir soruna dönüşmeden bir sorunu fark etmesi çok daha muhtemeldir.

Ayrıca basit bakımların operatörler tarafından üstlenilmesi (çoğu zaman maliyeti daha yüksek) bakımcıların sofistike işlerle ilgilenebilmesini mümkün kılacaktır. Böylelikle bakım maliyetleri azalacaktır.

Ayrıca, çalışana makinesiyle ilgili daha fazla sorumluluk vermek, çalışanı yetkilendirmenin ve iyileştirme faaliyetlerine dahil etmenin bir yoludur.

Diğer yandan, operatörlerin iş yükü artacaktır. Operatörlere kendilerinden beklenen bakımları yapabilmesi için fırsat verilmeli ve bakım işlerinin süresinin azaltılması için iş basitleştirme ve iyileştirmeler yapılmalıdır. İş yükü bakımdan üretime geçtiği için bakım ve üretim arasında meydana gelebilecek bazı politik çekişmelere karşı hazırlıklı olunmalıdır. Mesela “bakımcıların işi ellerinden alınıyor,” ya da “operatörlere aynı adam.saat’te daha fazla iş yaptırılmaya çalışılıyor,” sıkça karşılaşılan yakınmalardır.

İlave olarak, operatörlerin bu basit bakım işlerini yapabilmesi için kendilerini eğitmelisiniz. Bu eğitim teorik olabileceği gibi, işbaşı eğitimi olarak sunulması daha iyidir. İdeal olarak, operatörlerin bakımın nasıl yapılacağına dair bir standardı olmalıdır. Burada standarttan kastedilen, hangi cıvatanın sıkılacağı, nerenin ne zaman yağlanacağı, neyin nerede ve ne zaman kontrol edileceği vb.’ye ilişkin bir listedir.

Ancak otonom bakım konusunda mucizeler beklemeyin. Makinenin büyük ve kompleks sorunları varsa, yine de eğitimli bir bakım personeline ihtiyacınız olacaktır. Gaz boruları veya trafonuzu bir amatöre emanet etmek istemeyeceksinizdir. Operatörlerin yapabilecekleri ve yapmasına izin verilenler ile yapamayacakları konusunda net bir ayrım yapmalısınız.

Özetle, otonom bakım, bakım için çok önemli ve faydalı bir araçtır. Hemen tüm üretim ortamlarında kullanılabilir.

Otonom bakım, yıllanmış ekipmanlarınızla devam etmenize imkan sağlayacaktır!

Otonom bakım, operatörlerinizin ekipmanını, işini daha çok sahiplenmesini mümkün kılacaktır!

Şimdi derhal operatörlerinize ekipmanlarına nasıl bakacaklarını öğretin! 😊

Murat Akkalender
Yalın Altı Sigma Danışmanı
Elephio Consulting